Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca ma obowiązek udzielić na żądanie pracownika, zgłoszone najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Zgodnie jednak z orzecznictwem Sądu Najwyższego obowiązek pracodawcy nie ma charakteru bezwzględnego i w pewnych szczególnie uzasadnionych okolicznościach pracodawca może odmówić pracownikowi udzielenia urlopu na żądanie.
Szczególnie uzasadnione okoliczności, o których mowa wyżej zachodzą, gdy podstawą odmownej decyzji jest zarzut nadużycia prawa przez pracownika, jak i wówczas, gdy udzielenie tego urlopu wiązałoby się z zagrożeniem istotnych interesów pracodawcy.
W wyroku z dnia 28 października 2009 r. (II PK 123/09, LEX nr 551056) Sąd Najwyższy stwierdził, iż pracodawca może odmówić pracownikowi urlopu na żądanie ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy.
Wyjątkowy interes pracodawcy zasługujący na ochronę może mieć miejsce w sytuacji gdy:
- pracodawca potrafi udowodnić pracownikowi działanie w złej wierze w celu nadużycia uprawnień np. grupa pracowników żąda w jednym dniu urlopu na żądanie w celu wywarcia na pracodawcy presji w związku z toczącym się sporem zbiorowym;
- odmowa udzielenia urlopu mogłaby znaleźć usprawiedliwienie poprzez powołanie się na stan wyższej konieczności w jakim znajduje się pracodawca tj. stan, w którym obecność danego pracownika w danym dniu roboczym jest niezbędna, a jego nieobecność mogłaby narazić pracodawcę na straty (zob. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 r., II PK 197/04).
Jeśli pracodawca odmówi udzielenia pracownikowi urlopu na żądanie w sytuacji, gdy nie występują żadne szczególne okoliczności, uzasadniające niezaspokojenie przez pracodawcę zgłoszonego żądania, stanowić to będzie wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
W swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy zwrócił też uwagę na kwestie uzasadnienia wniosku o urlop na żądanie. Nie ma co prawda przepisu prawa, który nakładałby na pracownika obowiązek uzasadniania takiego wniosku, jednak Sąd Najwyższy wskazał szczególne okoliczności leżące po stronie pracownika, które mogą mieć wpływ na decyzję pracodawcy, co do udzielenia takiego urlopu. W wyroku z dnia 16 września 2008 r. (II PK 26/08, LEX 479326) Sąd Najwyższy wskazał, iż istnienie szczególnych okoliczności związanych ze stanem zdrowia czy innymi wypadkami losowymi, wymuszających nieobecność pracownika w miejscu pracy, mogłoby przeciwstawić się interesowi pracodawcy, nawet usprawiedliwiającemu odmowę udzielenia zgody na wykorzystanie urlopu.
Photo credit: tanakawho via Foter.com / CC BY-NC
-
By: Anna Karczmarz
Jestem radcą prawnym, którego zainteresowania zawodowe koncentrują się w obszarze prawa cywilnego, prawa gospodarczego oraz zagadnień związanych z rynkiem nieruchomości.
Wiedzą z tych obszarów chciałabym się dzielić z moimi czytelnikami na tym blogu. -